Ustronie (niem. Talbendorf), gm. Lubin [SWŚ I, s. 181]

Villa albi (1267); Talbendorf (1384); Talberdorf (1388); Dalbindorff (1410), Talbirdorff (1483); Talbendorff (1511)

dystrykt lubiński (1388, 1410)

1. 1267 uposażenie klasztoru trzebnickiego w dziesięcinę z U. (SUb IV, nr 14; RS 1257); 1384 w kolegiacie św. Jadwigi w Brzegu 4. wikariat obsadzony przez Piotra Meckela, uposażony został m.in. 1 grz.r.cz. ze wsi U. (Heyne II, 663); 1388 ks. Henryk z Blizną sprzedał legnickim mieszczanom – Mikołajowi Ungeraten i jego kuzynowi oraz br. 240 grz.r.cz., w tym ze wsi U. po ½ grz.r.cz., 6 gr. z sołectwa, 3 wiard. z 3 młynów, po 4 kor. zboża, jęczmienia i owsa (USL, nr 340); 1410 wieś U. z 1 ł. dawała po 4 gr. na rzecz Cysterek trzebnickich. Z folwarku w U. – 15 gr. (USD, s. 266); 1483 Maciej Lemberg siedzący w U. sprzedał Janowi Wiesen, plebanowi z Lubina, 6 grz.r.cz. (za 60 grz. gr. miśnieńskich) na wszystkich dobrach, które posiada w U. i →Goli, i na wszystkich przynależnościach, folwarkach, sołtysach, chłopach, zagrodnikach, cz., łąkach, pastwiskach, stawach, miejscach na stawy, młynach, miejscach na młyny, zagajnikach, lasach, polach; sprzedawca zastrzegł sobie prawo do wykupu (APWr., Rep. 3, nr 808); 1511 Mikołaj z U. przekazał w oprawie wdowiej swojej ż. Julianie 10 grz.r.cz. we wsiach U. i →Gola. Opiekunem: Zygmunt Langenau (APWr., AmWr., B 89.4, k. 164)

2. Wieś w obrębie Wysoczyzny Lubińskiej, Jedynie kraniec NW w obrębie Wzgórz Dalkowskich. Teren mocno urozmaicony: falista wysoczyzna morenowa, izolowane wzniesienia, suche dolinki denudacyjne, kilka dolin cieków. Osią sieci rzecznej bezimienny lewobrzeżny dopływ Dębniaka o odpływie na SE (wzdłuż S granicy wsi) oraz jego lewobrzeżny dopływ o odpływie na SW. Ponadto w części NE głęboka dolina cieku o odpływie na E. SE kraniec mniej urozmaicony – główna dolina rzeczna rozszerza się i spłaszcza. W obrębie dna doliny kilka niewielkich stawów, największy w pobliżu ujścia bezimiennego cieku do Dębniaka. Na pozostałym obszarze nachylenia duże, największe na zboczach dolin. Deniwelacje powyżej 50 m: od ok. 120 m n.p.m. w dnie doliny na krańcu SE do 172 m n.p.m. w części NW w obrębie Wzgórz Polkowickich (część Wzgórz Dalkowskich). Zabudowa siedliskowa w dolinie bezimiennego potoku w osi NW-SE. Układ ulicowy, z pojedynczymi zabudowaniami po obu stronach drogi. 2 folwarki na przeciwległych krańcach wsi. Folwark na SE na planie zamkniętego czworoboku, większy folwark na skraju NW na planie nieregularnego wieloboku, od S zamkniętego dużym stawem. W centralnej części wsi wrzecionowate nawsie z młynem wodnym na głównym cieku. Lasy we E części wsi. Użytki zielone w dolinie głównego cieku na czarnych ziemiach zdegradowanych, madach oraz glebach murszowo-mineralnych i murszowatych. Grunty orne na glebach bielicowych i pseudobielicowych oraz glebach brunatnych wyługowanych i kwaśnych.

3. Na gruntach wsi zlokalizowano kilka stanowisk PŚ na stokach pagórków, na SE od siedliska wsi, w tym 1 w sąsiedztwie stawu o dawnej nazwie własnej Hochteich (APWr., WSPŚ, sygn. 731, teczka Kr. Lüben; MAWr., sygn. MA/A/112, 292; WUOZLeg.; MAHGł.); Stan. nr 7, AZP 79/73-21: dwór na kopcu położony w podmokłej dolinie bezimiennego cieku, w NW części wsi, na S od zabudowań folwarku. Rozległy nasyp założony na planie owalu, otoczony szer. fosą, przechodzącą w części S w staw, przerwaną w części N groblą. Na majdanie w części E stał pierwotnie murowany budynek założony na planie prostokąta; chron.: PŚ?, ON (WUOZLeg.; MAHGł.; Treblin 1941c; Nowakowski 2008, 552)