Stara Rudna (niem. Alt Raudten), gm. Rudna [SWŚ I, s. 168-170]

Paruo Rudna (ok. 1325); antiqua Rudna (1366, 1376, 1399 1437); antiqua Rudena (1438); Alden Rawdin (1459); Altraudten (1466, 1491, 1507); Alden Rauden (1505); Alt Rudnaw (1519); Aldenrauden (1518); Antiqua Raudnaw (1519); Alten Rauden (ok. 1521)

archiprezbiterat głogowski (1376)

1. ok. 1325 na XI kanonikat kolegiaty głogowskiej przeznaczony był dochód z S.R.: 3 wiard. (Jungnitz II, 5); 1366 b. wr. Przecław z Pogorzeli przekazał plebanowi w S.R. arbitrażowe stanowisko papieża w sprawie obsady kustodii kolegiaty głogowskiej, z której kanonicy głoszą kazania w kościele w Rudnej (Neuling, 251; Söhnel 1905, 9); 1376 kościół w S.R. (Heyne II, 116; Neuling, 251); 1399 Henryk, pleban w S.R. (Jungnitz I, 393); 1437 Hieronim Institoris, pleban w S.R. (ANG, s. 32, 35; Neuling, 251); 1438 Maciej Bartholomei z S.R., mieszczanin z diecezji wrocławskiej (ANG, s. 53); 1459 Jako ławnik czudu w Rudnej: Jan Luttwitz z S.R. (AAWr., DpkG, 1459.10.30); 1466 Jan Luttwitz z S.R. i inni sędziowie czudu zatwierdzili, że Jan Luttwitz z →Brodowa przekazał swojemu kuzynowi Janowi Luttwitz z S.R. lenno kościelne w S.R., z zastrzeżeniem, że ołtarz w kościele pw. św. Katarzyny w Rudnej pozostaje w owym lennie (Söhnel 1905, 11); 1491-1522 Jan Luttwitz z S.R. (Söhnel 1905, 14, 20, przyp. 1, 61, przyp. 3; AAWr., II b 4, k. 155; Regesty książkowe, t. 33, s. 789; APWr., Rep. 135, inwentarz Rep. 3, nr 998, s. 847); 1505 Jan Kottwitz z S.R. (APWr., AmWr., B 89.4, k. 129 V); ok. 1521 Fryderyk Schlichting z S.R. jako rozjemca w sprawie dóbr Siedlce (USD, s. 323)

2. Wieś w obrębie Wzgórz Dalkowskich. Ukształtowa nie terenu urozmaicone, z deniwelacją do 50 m. Osią obszaru południkowa dolina Gręziny o odpływie na N oraz dolina jej prawobrzeżnego dopływu, o odpływie na NW. Na E teren pagórkowaty, z licznymi wzniesieniami i garbami rozdzielonymi suchymi dolinkami denudacyjnymi. Najwyższe wzniesienia (160-162 m n.p.m.) w części S i E, w obrębie Wzgórz Polkowickich (część Wzgórz Dalkowskich). Wyraźna krawędź na granicy wzniesień i dolin. Część W lekko pofalowana, łagodnie opada ku dolinie Gręziny; deniwelacje rzędu kilkunastu metrów, wysokości do 140 m n.p.m. Pierwotny układ wsi ulicowy, z czworokątnym nawsiem, w obrębie którego kościół na niewielkim wzniesieniu. W późniejszym okresie wieś wielodrożna, z pojedynczą zabudową po obu stronach kilku dróg, zbiegających się koncentrycznie w siedlisku wsi. 2 folwarki na planie czworoboków – w części N i na skraju SE. W dolinie Gręziny 3 młyny wodne -1 w S części siedliska (Sand Mühle), 2 – poniżej siedliska (Kirsch Mühle i Eich Mühle). W górnej części doliny dopływu Gręziny duży staw. Zwarty kompleks leśny w części S i E na największych spadkach. Użytki zielone w szerokich obniżeniach dolinnych i na terenach podmokłych w strefach źródliskowych, głównie w części N i SE; wytworzone na madach i glebach torfowych oraz murszowo-torfowych. Grunty orne na glebach bielicowych i pseudobielicowych.

3. Stan. nr 11, AZP 32/71-21: kościół (ob. ruina) i cmentarz przykościelny położony na wzgórzu, w centrum wsi. Obiekt murowany z cegły i kamienia, jednonawowy, z niesymetrycznie wydzielonym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Fasada zachodnia oskarpowana, z ozdobnym wysokim szczytem; inw.: w 1899 r. znaleziono tu fr. szkieletu, fr. ceramiki, żelazny grot włóczni; chron.: wg Przyłęckiego – XVI w. ze śladami przebudowy z XVIII w., wg Pilcha – XV w. Materiały archeologiczne datowane na młodsze fazy WŚ (APWr., WSPŚ, sygn. 729, teczka Alt Raudten; MAWr., sygn. MA/A/112, 394c; WUOZLeg.; MAHGł.; Neuling, 251; Michael, 132; Przyłęcki 1974, 76; Pilch 1978, 242; Demidziuk 2001, 34, nr 11); Stan. nr 4, AZP 25/71-21: cmentarzysko szkieletowe rzędowe, położone na płaskim polu ok. 0,4 km na SW od wsi. Podczas budowy linii kolejowej w 1912 r. odsłonięto fr. cmentarzyska, na terenie którego w 1913 r. przeprowadzono badania wykopaliskowe. Odkryto 8 grobów szkieletowych w układzie rzędowym. Szkielety ułożone były twarzą w kierunku E w regularnych odstępach ok. 1 m; inw.: wyposażenie grobowe stanowiły naczynia gliniane, 2 noże żelazne, krzesiwo żelazne, srebrny kabłączek skroniowy i bliżej nieokreślony przedmiot żelazny; chron.: XI-XIIw. (APWr., WSPŚ, sygn. 729, teczka Alt Raudten; MAWr., sygn. MA/A/112, 394c; WUOZLeg.; MAHGł.; AB 1922, 44; Alts. 1924, 44; Kurtz 1936, 7, 30, 32, 61; Treblin 1936; Kaletyn 1966, 150; Wachowski 1975, 125; Demidziuk 2001, 32, nr 4; Prus 2007, 112); Stan. nr 6, AZP 27/71-21: grodzisko o dawnej nazwie własnej Schloßberg. Obiekt położony był na terenie parku, w sąsiedztwie dawnego pałacu, prawdopodobnie uległ całkowitemu zniszczeniu; inw.: w latach 1892 i 1941 na terenie stanowiska znaleziono fr. ceramiki; chron.: XI-XII w. (APWr., WSPŚ, sygn. 729, teczka Alt Raudten; MAWr., sygn. MA/A/112, 290; WUOZLeg.; MAHGł.; Kaletyn 1966, 150; Inf. KZA 1959-1960, 50-51; Demidziuk 2001, 32-33, nr 6; Prus 2007, 112); Stan. nr 7, AZP 28/71-21: grodzisko położone na krawędzi podmokłych łąk w obrębie dawnego parku podworskiego ok. 0,5 km na SE od wsi. Obiekt zachowany w formie owalu o śred. 45 m, znacznie zniwelowanego, z resztkami wału czytelnymi w części W i śladami fosy od SE; inw.: kilkadziesiąt fr. ceramiki, w tym zdobione grzebykowymi motywami falistymi; chron.: IX-X w. (APWr., WSPŚ, sygn. 729, teczka Alt Raudten; MAWr., sygn. MA/A/112; WUOZLeg.; MAHGł.; Hellmich 1930, 42; Treblin 1936; AB 1942, 86, 192, 235; Alts. 1936, 62; Ant. Wart., 43; Kaletyn 1966, 138, 150; Kaletynowie, Lodowski 1968, 133-134; Lodowski 1980, 231; Demidziuk 2001, 33, nr 7; Prus 2007, 112; Czapla 2014, 218); Stan. nr 8, AZP 29/71-21: dwór na kopcu o dawnej nazwie własnej Schloßberg. Obiekt położony był na łagodnym stoku podmokłej doliny ok. 1 km na ŚE od zabudowań dawnego majątku. Kopiec został prawdopodobnie całkowicie zniszczony podczas budowy nasypu kolejowego. Wcześniej widoczne były relikty nasypu z fundamentami bliżej nieokreślonej murowanej budowli; inw.: fr. ceramiki, żużle żelazne; chron.: PŚ (APWr., WSPŚ, sygn. 729, teczka Alt Raudten; MAWr., sygn. MA/A/112, 278; WUOZLeg.; MAHGł.; Schl. Vor. VI/1896, 62; Söhnel 1896, 3-4; Hellmich 1930, 42; Treblin 1936; 1941b; 1941c; Kaletyn 1966, 150; Pawłowski 1978, 340; Demidziuk 2001, 33, nr 8; Nowakowski 2008, 544; 2017, 434); Stan. nr 9, AZP 30/71-21: znalezisko luźne na stoku niewielkiego cypla ok. 1 km na E od wsi, po prawej stronie drogi do →Wądroża; inw.: w 1941 r. odkryto tu fr. kafla piecowego i żelazną motykę/czekan (?); chron.: PŚ (APWr., WSPŚ, sygn. 729, teczka Alt Raudten; MAWr., sygn. MA/A/112; WUOZLeg.; MAHGł.; Demidziuk 2001, 33, nr 9); Stan. nr 13, AZP 33/71-21: osada przygrodowa położona na łagodnym stoku podmokłej doliny, na E od grodziska (Stan. nr 7); inw.: fr. ceramiki; chron.: IX-X w. (WUOZLeg.; MAHGł.; Czapla 2014, 218)