Pieszków (niem. Petschkendorf), gm. Lubin [SWŚ I, s. 145-147]
Pexschendorf (1280-1287); Heinrichsdorf (1287); Beczcendorf (1300-1305); Peccendorf (1335); Peczkendorf (1357, 1360, 1400, 1409); Peczkindorf (1359, 1360, 1361, 1390); Peczendorf (1359); Pecznindorf (1359); Peschkindorf (1360); Peskendorf (1360); Petschkendorf (1361, 1390); Puschkendorf (1363); Peczkendorff (1404); Peczkindorff (1410); Petczkindorjf (1443, 1499); Petzkendorff (1453, 1504, 1512); Petczkindorf (1460); Petzkindorff (1493); Petzendorff (1504, 1512); Petzschkendorff (1504, 1512); Petzdoff (1506-1510); Petzendorff (1507); Petzendorf (1519)
archiprezbiteriat legnicki (1335)
dystrykt lubiński (1359-1361, 1404, 1409-1410, 1493, 1499, 1504)
1. 1280 nieudana lokacja wsi P. przez zasadźców: Piotra (Pexchso) i jego s. Stefana (por. dok. 1287; USL, nr 15); 1287 ks. Henryk V udzielił mieszczanom Piotrowi i jego s. Stefanowi z Legnicy na założenie w lesie ks. wsi k. Legnicy z 50 dużymi ł. i nazwać ją P., z wolnym co 8 ł., karczmą, 2 młynami, 1 ławą mięsną, 1 ławą chlebową i 1 ławę szewską, 12 ogrodami oraz denarem sądowym; po 8 latach wolnizny cz. z 1 ł. miał wynieść 2 miary pszenicy, 5 miar żyta, 5 miar owsa i 1 wiard.; dziesięcina wiardunkowa; Piotr i jego s. byli zasadźcami w 1280 r.; sprzedali prawo Henrykowi i jego s. Henrykowi i Walterowi, chłopom z Targoszyna, co zatwierdził ks.; na dok. ś. pleban Borosław (SUb, V, nr 314; USL, nr 15); 1300-1305 z P. powinno być płaconych 6 grz. na stół b. wr. (LF, D 35); 1335 kościół w P. (RS 5409); 1357 rozstrzygnięcie sporu między ks. Wacławem I a Ludwikiem I: ks. Wacław zrzekł się na rzecz br. m.in. praw do P. (NAPr., ACK, nr 619; APWr., Rep. 3, nr 168; LBUS I, s. 334; UHLB I, nr 90); 1359 Benesz Sar sprzedał 6 ł. i 4 pręty oczynszowanej ziemi z obowiązkami pańszczyzny i przewozu, która leży od strony plebanii (curia plebanii) i oszacowana została aż do wielkiej, czyli publicznej drogi legnickiej i oznaczona została znakami granicznymi. Henryk Sar sprzedał 9 kor. jęczmienia r.cz. z tutejszych nieużytków zw. pospolicie Obirschar. Dobra zakupili br. Henczel, Teodoryk, pan Piotr – prezbiter, Tammo i Mikołaj Redern za 66 grz. (UHLB I, nr 199 – błędnie 64 grz.; APWr., AmWr., B 89.1, k. 99-99 v; APWr., Rep. 21,1 A, s. 89. Uwagi: dok. przekreślony); 1359 wieś P. wraz z lennem kościelnym, w wyniku sporu ks. Ludwika I i Wacława I o spadek po Bolesławie III, znalazła się w części Ludwika I. jeśli Bolko II świdnicki pozostawi następcę i wypłaci Ludwikowi 400 grz., wówczas to Ludwik I nie będzie niczego posiadał w okręgu legnickim, złotoryjskim i chocianowskim i odstąpi Wacławowi I część dóbr za wyjątkiem m.in. P. (LBUS I, s. 339; USL, nr 214,217); 1359 Bodo Brauchitsch sprzedał 4 grz.r.cz. z P., które kupił od Benesza i Henryka Sar. Dobra zakupili br. Henczel, Teodoryk, pan Piotr prezbiter, Tammo i Mikołaj Redern za 24 grz. z prawem wykupu na 3 lata, a po ich upływie z prawem alienacji (UHLB I, nr 200; APWr., AmWr., B 89.1, k. 100 v; APWr., Rep. 21,1 A, s. 91); 1360 Piotr, pleban kościoła parafialnego w Urazie oraz jego br. Henczel, Teodoryk, Tammo i Mikołaj Redern, spadkobiercy zmarłego Teodoryka, sprzedali opatowi i klasztorowi św. Wincentego we Wrocławiu 4 grz.r.cz. za 9 grz. w P., wolne od służb, służby generalnej, od wszystkich kolekt rocznych i nadzwyczajnych oraz pańszczyzny, przewozu i innych obciążeń, Jak to jest przypisane do tych dóbr, za wyjątkiem obowiązków prawa ks. (UHLB I, nr 240; APWr., Rep. 21, 1 A, s. 369; AmWr., B 89.1, k. 134); 1360 Henryk Sar, za zgodą ż. Dobirki, sprzedał cz. za 123 grz. z 12 oczynszowanych ł. i 5 prętów z folwarku sołtysa oraz 2 place pod budowę dworów (cum duabus areas pro curiis habitationem ibidem edificaris) położone w P., a stanowiące oprawę ż., na rzecz prezbitera Piotra oraz jego br. Henczela, Teodoryka, Tammona i Mikołaja Redern (UHLB I, nr 234, APWr., Rep. 21,1 A, s. 95. Uwagi: dok. przekreślony); 1360 Małgorzata, ż. Apeczki z Wiadrowa, sprzedała m. in. dobra w P. – 12 ł. i 5 prętów oczynszowanych z 2 placami (areae), sądownictwem i wszelkimi obciążeniami br. Henczelowi, Piotrowi – prezbiterowi, Tammonowi, Teodorykowi i Mikołajowi Redern (APWr., Rep. 21, 1 A, s. 99); 1360 pani […] Selstrenginne sprzedała 4 grz.r.cz. (za 20 grz.) z dóbr w P. Piotrowi Hekil i jego spadkobiercom z prawem wykupu (UHLB I, nr 244; APWr., Rep. 21,1 A, s. 319); 1360 Teodoryk Rechenberg nadał swojej ż. Dorocie w oprawie wdowiej m.in. dobra w P. (APWr., Rep. 21,1 A, s. 105; AmWr., B 89.1, k. 103 v); 1360 Anna, c. zmarłego Henczela Sar, sprzedała 4 grz. odziedziczonego cz. w P. (za 34 grz.) prezbiterowi Piotrowi oraz jego br. Henczelowi, Teodorykowi, Tammonowi i Mikołajowi Redern. Ze sprzedawanego cz. 2 grz. należały do dóbr jej br. Henryka i 2 grz. do dóbr br. Benesza (UHLB I, nr 258, APWr., Rep. 21, 1 A, s.122; APWr., AmWr., B 89.1, k. 106 v); 1361 Teodoryk Redern sprzedał z prawem wykupu, za zgodą br.: Piotra – prezbitera, Henczela, Tammona i Mikołaja, 3 grz.r.cz. (za 30 grz.) z wszystkich dóbr, które posiada w P., na rzecz Jana – rektora lubińskiej kaplicy zamkowej i jego następców. Wcześniej dobra te były w posiadaniu br. Henryka i Benesza Sar (UHLB I, nr 323; APWr., Rep. 21,1 A, s. 153; AmWr., B 89.1, k. 109v); 1361 Henryki Benesz Sar sprzedali pod zastaw Teodorykowi Redern i jego br. wszystkie prawa, które posiadają do 3 grz.r.cz. z 3 ł. oczynszowanych w P. Gwarancję br. Redemom dają: na 2 grz. Bodo Brauchitsch, a na 1 grz. Klara – pokojówka (pedisequa) ks. pani (APWr., Rep. 21,1 A, s. 153; AmWr., B 89.1, k. 109 v); 1361 ks. Ludwik I sprzedał Janowi – rektorowi kaplicy na lubińskim zamku, z przeznaczeniem na nowy ołtarz pw. św. Jana Chrzciciela, dobra m.in. 3 grz.r.cz. z 12 ł. Teodoryka Redern i jego s. w P. (UHLB I, nr 341; APWr., Rep. 21,1 A, s. 312); 1363 ks. Ludwik I i jego ż. Agnieszka sprzedali 10 grz.r.cz. w P. (UHLB I, nr 511); 1390 Mikołaj, pleban w P., przekazał w testamencie: m.in. kościołowi w P. ½ grz.r.cz ze →Zwierzyńca (APWr., Rep. 3, nr 754a); 1390 Teodoryk Rechenberg sprzedał 4 grz.r.cz. z P. brzeskiemu dziekanowi Gunterowi Rechenberg (UHLB II, nr 1036); 1400 Anna Golnitz sprzedała 2 grz.r.cz. w P. kolegiacie brzeskiej (USB, nr 98); 1404 ks. Henryk IX sprzedał rajcom i starszym cechu miasta Chojnowa 31 grz.r.cz., w tym m.in. 1½ grz.r.cz. na ks. szosie z P. (APWr., Rep. 132a: Chojnów, nr 61); 1409 Agnieszka, wdowa po Ottonie Hof, z c. i opiekunem Lutoldem Lemberg, sprzedała z prawem wykupu, kaplicy na lubińskim zamku 1 grz.r.cz. za 10 grz. z wszelkich korzyści i dochodów z folwarku w P., z przeznaczeniem na ołtarz pw. Bożego Ciała, św. św. Jadwigi, Jana Chrzciciela i Marii Magdaleny (APWr., Rep. 3, nr 573a); 1410 Rechenbergowie: joannita Henryk, Jan – występujący jako opiekun Mikołaja i Konrada – s. swojego br. oraz br. Rudiger i Zygmunt, sprzedali Mikołajowi Eysinmenger, plebanowi w →Niemstowie za 85 grz. cz. w pieniądzu i zbożu w P.: na 5 ł. i 3 prętach oczynszowanych, z wyłączeniem danin okolicznościowych. Zastrzeżono prawo do wykupu za 85 grz. (AAWr., N.48); 1443 jako ławnik dworski starosty lubińskiego: Jakub – sołtys z P. (APWr., Rep. 3, nr 724); 1453 Jan Nostitz z →Siedlec, dziedzic w P., zezwolił swojemu poddanemu w P. Janowi Schellendorf sprzedać plebanowi lubińskiego kościoła na zamku – Piotrowi Forst, ½ grz.r.cz. za 5 grz. halerzy ze swoich dóbr w P. tj. z ł. leżących między dobrami Jerzego Konradisa a Marcina Smedisa, na łące Jana Weniga, z przeznaczeniem na utrzymanie ołtarza (APWr., Rep. 3, nr 776); 1460 burmistrz i rajcy Lubina potwierdzili uposażenie ołtarza w tzw. nowym kościele pw. Wszystkich Świętych przy furcie przed Lubinem ze wskazaniem na msze z udziałem organisty z P. (APWr., Rep. 135, inwentarz Rep. 3, nr 885, s. 799); 1493 Stefan Wesmer, pleban w P., zapisał w testamencie 10 grz.r.cz. na nowy ołtarz w nowej kaplicy pw. Ósmej Pasji Chrystusa przy wejściu do kościoła parafialnego w Lubinie (APWr., Rep. 3, nr 820); 1499 (P.) Melchior Magnus, współdziedzic w P. zezwolił swojemu poddanemu Janowi Jhenisch sprzedać, z prawem wykupu, bractwu Ciała Chrystusa w Lubinie, 1 grz.r.cz. za 10 węg. guld. z dolnego folwarku w P.: z 3 prętów i innych dóbr (APWr., Rep. 3, nr 829); 1504 Jan, rycerz z P. (APWr., AmWr., B 89.4, k. 122 v); 1504 Jan Schlichting z P. przekazał cz. 8 węg. flor, z prawem wykupu Melchiorowi Magnus. Świadkuje: Bernard Magnus z P. Nota: Melchior Magnus przekazał 5 i ¾ ł. w P. na ręce Jana Schlichtinga (APWr., AmWr., B 89.4, k. 123 v); 1504 Jan Schlichting z →Dębca przekazał Melchiorowi Magnus cz. 8 węg. flor, z P. (APWr., AmWr., B 89.4, k. 162); 1506-1510 Jan Niemitz z P. (APWr., AmWr., B 89.4, k. 149 v, k. 158); 1507 Adam Biess z P. (APWr., AmWr., B 89.4, k. 148); 1512-1519 Jan Schlichting z P. (AAWr., Regesty książkowe, t. 33, s. 781; InvGB s. 83)
2. Wieś na Równinie Lubińskiej, w obrębie Wysoczyzny Lubińskiej. W centralnej części szeroka dolina o układzie równoleżnikowym, z odpływem cieków na E. Stopniowy spadek wysokości od 145 m n.p.m. w obrębie wysoczyzny na W do 110 m n.p.m. w dnie doliny przy E granicy wsi. W części N łagodnie nachylona, lekko falista powierzchnia o wysokości 120-145 m n.p.m. Największe nachylenia i wysokości względne (do kilkunastu metrów) na granicy wysoczyzny i dna doliny w E części wsi. W dnie doliny 2 główne cieki – Nowa Młynówka na S od siedliska wsi oraz równoległy do niej, bezimienny dopływ, uchodzący do Nowej Młynówki na E krańcu wsi. Wzdłuż niego droga, przy której zabudowania siedliskowe wsi. W górnej części Nowej Młynówki 2 stawy. Sieć hydrograficzna na terenie wsi dobrze rozwinięta, zwłaszcza od N dużo drobnych cieków, odwadniających stoki wysoczyzny na S. Na niektórych z nich stawy; 2 młyny na krańcach E i W. Siedlisko o układzie niewielkiej ulicówki o zwartej zabudowie po obu stronach drogi. W części centralnej oraz na krańcach E i W folwarki na planie czworoboków. W części centralnej skrzyżowanie dróg – lokalnej z zabudową oraz prostopadłego do niej traktu Lubin – →Raszowa; przy skrzyżowaniu kościół. Pola o układzie pasmowym, liczne drogi odchodzące prostopadle od osi zabudowy. Lasy w niewielkich, izolowanych płatach wzdłuż granic wsi. Grunty orne położone na S od siedliska, głównie na podłożu gleb bielicowych i pseudobielicowych. W mniejszych płatach gleby brunatne wyługowane i kwaśne – ich większa powierzchnia jedynie w N części. W dolinach cieków oraz w obszarach silnie zawilgoconych na N od siedliska czarne ziemie zdegradowane i gleby szare oraz mady użytkowane jako użytki zielone.
3. Na gruntach wsi zlokalizowano kilka stanowisk PŚ, niemal wszystkie po obu stronach siedliska wsi, na W od drogi (WUOZLeg.; MAHGł.); Stan. bez nr.: kościół ob. pw. MB Częstochowskiej i cmentarz przykościelny. Korpus nawowy barokowy dostawiony do średniowiecznej wieży zachodniej wzniesionej z kamienia polnego, z portalem, opaskami okiennymi i narożami wykonanymi ze starannie opracowanych ciosów piaskowcowych; inw.: 2 gotyckie rzeźby z ok. 1500 r.; chron.: wieża z XV w., nawa z XVIII w. (Neuling, 232; Przyłęcki 1974, 68-69; Pilch 1978, 197; Mandziuk, 215); Stan. nr 2, AZP 13/74-21: osada zlokalizowana na krawędzi stoku i podmokłych łąk ok. 0,5 km na N od W części wsi; inw.: fr. ceramiki, w tym dno ze znakiem garncarskim; chron.: XI-XIII w. (APWr., WSPŚ, sygn. 731, teczka Petschkendorf; sygn. 731, teczka Kr. Lüben; MAWr., sygn. MA/A/292; WUOZLeg.; MAHGł.; Demidziuk 2001, 151-152, nr 407); Stan. nr 4, AZP 11/74-21: osada hutnicza położona na łagodnym stoku ok. 0,5 km na N od centrum wsi, po prawej stronie drogi do →Osieku; inw.: fr. ceramiki, żużle żelazne; chron.: WŚ (APWr., WSPŚ, sygn. 731, teczka Petschkendorf; sygn. 730, teczka Kr. Lüben; MAWr., sygn. MA/A/112, 288, 289, 292; WUOZLeg.; MAHGł.; Demidziuk 2001, 153, nr 409); Stan. nr 6, AZP 14/74-21 i Stan. nr 18, AZP 43/75-21: grodzisko o dawnej nazwie własnej Wallberg, położone na krawędzi wysoczyzny i podmokłych łąk, w lesie ok. 0,3 km na N od W krańca wsi; inw.: fr. ceramiki, żużle żelazne; chron.: WŚ; (APWr., WSPŚ, sygn. 731, teczka Petschkendorf; sygn. 730, teczka Kr. Lüben; MAWr., sygn. MA/A/112, 287, 291, 292; WUOZLeg.; MAHGł.; Treblin 1938c; Kaletyn 1966, 149; Demidziuk 2001, 152-153, nr 408; Prus 2007, 94)[1]
[1] Podczas powierzchniowej weryfikacji stan. we wskazanym miejscu nie stwierdzono wyraźnych śladów grodziska. Teren, na którym powinno się ono znajdować jest znacznie zdewastowany w wyniku różnego rodzaju prac ziemnych i wywożenia śmieci.
