Nieszczyce (niem. Nistitz), gm. Rudna [SWŚ I, s. 131-132]

Nesticz (1300-1305); Nescitz (ok. 1325); Nistitcz (1409, 1428-1432); Nistitz (1473)

1. 1300-1305 b. wr. pobierał dziesięcinę polową z 2 ł., które dzierżyła wdowa po Milesdorfie (LF, E 294); ok. 1325 kantoria kolegiaty głogowskiej pobierała we wsi N. cz. w wysokości 3 wiard. i 1 łutu (Jungnitz II, 3); po 1409 Maciej, sołtys z N. (Śl.k.r., s. 58); 1428-1432 wieś N. corocznie wymieniana w rejestrach dochodów kolegiaty głogowskiej, wraz z →Bartsch i →Chełmem zobowiązana do uiszczania 10 grz.r.cz., dziedzice: Kasper, Jan i Mikołaj Nebelschütz (AAWr., IV b 44, bs.); 1473 Marcin, s. Michała Knerera z N. sprzedał 3 grz.r.cz. z 1 ł. i wszelkich swoich posiadłości w N. Piotrowi Smeide za 40 guld. węg. (InvG, s. 118); 1473 Jan i Mikołaj Tasse zw. Zeren, dziedzice N., sprzedali mansjonarzom kolegiaty głogowskiej 3 i ½ grz. na N. za 60 guld. węg. (AAWr., Regesty książkowe, t. 33, s. 720-721)

2. Wieś w obrębie Wzgórz Dalkowskich. W S części N skraj Wzgórz Polkowickich, E części Wzgórz Dalkowskich o największych spadkach, urozmaiceniu rzeźby (liczne suche dolinki denudacyjne) oraz najwyższych wysokościach, z kulminacją 178 m n.p.m. Na N i NE wyraźny spadek terenu ku falistej wysoczyźnie o wysokościach 100-125 m n.p.m. Na krańcu NW wzrost wysokości do 148 m n.p.m., powierzchnia pagórkowata. W centralnej części równoleżnikowa dolina Słoćca o odpływie na E, następnie na NE wzdłuż NE granicy wsi. W dnie doliny najniższe wysokości, ok. 100 m n.p.m. W części W obszary źródliskowe Słoćca, u podnóża Wzgórz Polkowickich – źródliska jego 2 prawobrzeżnych dopływów, o odpływie na NE. W dolinach cieków liczne stawy i groble. Na S przy jednym ze stawów młyn wodny na terenie niewielkiego folwarku u podnóża Wzgórz Polkowickich (Buschvorwerh). W dolinie Słoćca 5 stawów, z tego 3 w obrębie siedliska wsi (przy 1 młyn wodny), 2 – na E od siedliska i również młyn. Siedlisko wsi wzdłuż doliny Słoćca w osi W-E, o układzie rozproszonej ulicówki. Gospodarstwa jednobudynkowe po obu stronach drogi i na 2 brzegach rzeki. W części E, po przeciwnych stronach drogi 2 folwarki oraz dwór, kolejny folwark na W krańcu wsi, po N stronie drogi. Sieć drogowa bardzo gęsta – na N i S od głównej drogi wiejskiej 2 drogi równoległe; od nich rozchodzą się drogi we wszystkich kierunkach. Zwarty obszar leśny w części S, ponadto nieliczne, izolowane i niewielkie płaty. Bardzo duży udział użytków zielonych, głównie w SE części, na podłożu gleb brunatnych wyługowanych i kwaśnych. Grunty orne w części W na glebach brunatnych właściwych oraz glebach bielicowych i pseudobielicowych, w części N na glebach brunatnych wyługowanych i kwaśnych.

3. Na gruntach wsi zlokalizowano kilka śladów osadniczych PŚ, w najbliższym sąsiedztwie siedliska wsi oraz kilkanaście śladów i punktów osadniczych WŚ, na obszarze położonym na W od siedliska, po obu stronach podmokłej doliny, a także na wysoczyźnie położonej na NE od wsi, na N od stanowisk nr 5 i 6 (WUOZLeg.; MAHGł.); Stan. nr 20, AZP 104/70-22: osada położona na stoku przylegającym do podmokłej doliny bezimiennego cieku, w NE części wsi; inw.: fr. ceramiki; chron.: XI-XIII w. (WUOZLeg.; MAHGł.); Stan. nr 28, AZP 112/70-22: osada położona na stoku łagodnie opadającym w kierunku bezimiennego cieku ok. 1 km na W od wsi; inw.: fr. ceramiki; chron.: XI-XIII w. (WUOZLeg.; MAHGł.); Stan. nr 33, AZP 118/70-22: osada położona na stoku doliny bezimiennego cieku ok. 0,3 km na S od centrum wsi; inw.: fr. ceramiki; chron.: IX-X w., PŚ (WUOZLeg.; MAHGł.); Stan. nr 5, AZP 53/70-23: osada położona na krawędzi wysoczyzny przylegającej do podmokłej doliny bezimiennego cieku ok. 0,5 km na NE od E krańca wsi; inw.: fr. ceramiki; chron.: XI-XIII w. (WUOZLeg.; MAHGł.); Stan. nr 6, AZP 54/70-23: osada położona na stoku podmokłej doliny bezimiennego cieku, w sąsiedztwie niewielkiego obniżenia, być może pierwotnie stawu, ok. 0,2-0,3 km na NE od E krańca wsi; inw.: fr. ceramiki; chron.: starsze fazy WŚ (WUOZLeg.; MAHGł.; Czapla 2014, 196); Stan. nr 35, AZP 121/70-22: dwór na kopcu, położony na krawędzi wysoczyzny i podmokłych łąk, na E od folwarku i nowożytnego pałacu. Obiekt założony na planie owalu o śred. nasypu u podstawy ok. 28 m, u góry ok. 15 m, otoczony fosą o szer. do 7 m. Wys. kopca mierzona od dna fosy dochodzi do 2,5-3 m. Prawdopodobnie na zewnątrz fosy znajdował się wał zewnętrzny, obecnie niemal całkowicie zniwelowany. Przed 1945 r. obiekt wykorzystywany był jako miejsce pochówku dla właścicieli majątku; inw.: fr. ceramiki; chron.: XIV-XV w. (APWr., WSPŚ, sygn. 780, teczka Nistitz; WUOZLeg.; MAHGł.; Nowakowski 2017, 374-375)