Bartsch, ob. część wsi →Chełm, gm. Rudna [SWŚ I, s. 61]

Barsena, Barsoua (ok. 1325); Barczsschow (1388); Bartschow (1428-1437); Bartschen (1440); Bartczaw (1477)

dystrykt rudnieński (1388, 1436-1437)

1. ok. 1325 na VIII kanonikat kolegiaty głogowskiej przeznaczone były dziesięciny z B. (Jungnitz II, 5; APWr., Rep. 135, inwentarz Rep. 76, nr 314, s. 10414-10418); 1388 Henryk Prittwitz sprzedał kantorowi, mansjonarzom i kapitule głogowskiej 4 grz.r.cz. (za 40 grz.) ze wsi B., →Chełm i →Orsk (APWr., Rep. 133: Mündel, nr 2); 1428-1432 i 1436-1437 wieś B. corocznie wymieniana w rejestrach dochodów kapituły kolegiackiej w Głogowie, wraz z →Chełmem i →Nieszczycami zobowiązana do uiszczania 10 grz.r.cz., dziedzicami Kasper (tylko do 1432), Jan i Mikołaj Nebelschütz (AAWr., IV b 44, bs.; IV b 53, bs.; IV b 81, bs.); 1440 opat klasztoru Kanoników Regularnych w Żaganiu Stislaw kupił 10 grz.r.cz. na folwarku w B. i wsi →Chełm (Heinrich 1911, 504); 1477 Wacław Nebelschütz siedzący w B. (APWr., Rep. 133: Chobienia, nr 8)

2. Wieś w obrębie Wzgórz Dalkowskich i Pradoliny Głogowskiej. W części S wysokość do 120 m n.p.m. oraz duże spadki terenu. Teren obniża się w kierunku N i NE ku dolinie Odry, ku której opada wyraźną krawędzią. W obrębie dna doliny wysokości 82-84 m n.p.m.; liczne starorzecza Odry oraz obszary podmokłe – zajmują dużą powierzchnię wsi w części N. Siedlisko zlokalizowane przy krawędzi zbocza doliny Odry. Zabudowa po obu stronach drogi w osi N-S – niewielka ulicówka. Na W od siedliska folwark i siedziba pańska. Na SW od siedliska skrzyżowanie kilku dróg, rozchodzących się promieniście w różnych kierunkach. Obszary leśne niewielkie, głównie na SE. Ponadto w dolinie Odry lasy łęgowe. Użytki zielone w najbliższym otoczeniu siedliska oraz w dolinie Odry, na pozostałym – grunty orne. Na większości obszaru dominują mady. Jedynie w części S mniejsze płaty gleb brunatnych wyługowanych i brunatnych kwaśnych.

3. Stan. nr 2, AZP 93/70-22: osada zlokalizowana na wysoczyźnie, przy wysokiej skarpie doliny Odry, na S od zabudowań wsi; inw.: fr. ceramiki; chron.: WŚ (APWr., WSPŚ, sygn. 777, teczka Bartsch; MAWr., sygn. MA/A/112; sygn. MA/A/279; WUOZLeg.; MAHGł.; AB 1931, 58; Alts., 1936, 400; Lodowski 1980, 177; Prus 2007, 18)^[1]

---

^[1] Uwagi: W karcie ewidencyjnej stan. funkcjonuje wyłącznie jako ślad osadnictwa kultury przeworskiej.